Ik merk bij sommige klanten dat ze één proefronde van de opgemaakte brochure of magazine wel voldoende vinden. Mijn ervaring is helaas dat minimaal twee proeven essentieel zijn. Bij alle bladen en krantjes waaraan ik heb meegewerkt, hebben we altijd twee tot drie proeven met meerdere mensen bekeken. Bij elke proef gaven we onze opmerkingen en correcties door aan de vormgever. Hierna kwam een nieuwe, aangepaste proef. Pas na een aantal versies kon het pdf naar de drukker/printer.
Waarom, zul je misschien denken? Nou, allereerst omdat een tekst compleet foutloos maken nog niet zo eenvoudig is.
Woorden vergeten of fout schrijven
Je vergeet al snel een woordje, al is het maar ‘de’. Bij het lezen van de tekst kun je hier overheen lezen. Dat komt doordat je hersenen de neiging hebben om automatisch woorden aan te vullen of
te corrigeren tijdens het lezen. Dan lees je dus woorden die er niet staan of die niet goed geschreven staan. En ook heel belangrijk: de spellingcontrole van word heeft het niet altijd bij het
goede eind! Soms valt een ontbrekend of fout geschreven woord op wanneer je de tekst uitprint, soms pas wanneer je de tekst in een opgemaakte versie ziet.
Dezelfde woorden vaak herhalen
Datzelfde geldt voor het te vaak herhalen van hetzelfde woord. Dan komt de opgemaakte proef en opeens zie je dat je een woord dat je teveel herhaalt beter kunt vervangen door een synoniem. Of dat
de zin die de opdrachtgever aanpaste toch niet goed aansluit op de zin ervoor. Dat komt dus doordat een opgemaakte proef ervoor zorgt dat je als het ware een nieuwe tekst voor je ziet. Zo kun je
er met meer afstand naar kijken.
Dt-fouten en andere slordigheden
In zo’n opgemaakt versie komen ook andere slordigheden beter in beeld. Want het overkomt zelfs de beste nog wel eens: dt-fouten. Soms is het ook niet zo gemakkelijk, kijk maar naar
‘verhuisd naar ander adres’ versus ‘verhuist u naar een ander adres’. Maar ook slordigheden in namen kunnen er ongemerkt insluipen. Zo kan de persoon in het
verhaal de ene keer Brigitte heten en de andere keer Birgitte. Of je schrijft de volledige naam van de organisatie of de afkorting daarvan soms met hoofdletters en dan weer met kleine letters.
Wat ook vaak voorkomt is het vergeten van een cijfer in een telefoonnummer of een letter fout zetten in een mail- of websiteadres. Of in een complexe zin het werkwoord in enkelvoud zetten terwijl
het in meervoud moet, of andersom.
Nog een reden voor meer dan 1 proef
Ook tijdens de opmaak kan er iets fout gaan.
De vormgever kan stukjes tekst vergeten, woorden verkeerd afbreken, zinnen herhalen op de volgende pagina, streepjes in woorden toevoegen of correcties op een eerdere proef niet (goed)
doorvoeren. En in sommige gevallen is de gekozen foto of kleur in de opmaak toch minder mooi dan dat je vooraf dacht. Of moeten sommige stukjes tekst eigenlijk in een blokje of in een groter font
om beter op te vallen. Voor al dat soort dingen is het ook handig om van te voren meerdere proeven in te calculeren. En om een tekstschrijver met veel ervaring in het nakijken van proeven mee te
laten kijken(!). Want uiteindelijk is een jaarverslag of brochure vol foutjes geen goed visitekaartje. Toch?